E'nee hara Taariika on hino waawi innunde wanaa Yaziidi wari imaamu Al-Husayni ?Deprecated: Function eregi_replace() is deprecated in /home/fulalshia/public_html/page.php on line 99 Deprecated: Function split() is deprecated in /home/fulalshia/public_html/page.php on line 103 Hiɗen andi Taariika on yawtinii jamanuuji sattuɗi yooruɗi ken , hara e saa'iiji ngooɗe ko'o karhaaɗo yahungol e nder ɗin satteendeeji ɗon kono ɗun'eɗun mun hari wonde kanko Taariika on himo saloo waɗunde ko'o wonaa karheende fii'muuɗun kon , o'etoo haa'o yaltina ngoonga tabutuɗo on . sabuna si'wanaano ɗun'ɗon harayno en waawataa andunde hay'huunde e Haŋiiŋa on , en waawataa kadi feliitunde piiji heewuɗi (ɗuuɗuɗi) waɗuɗi e ngurndan Neɗɗanke on e Aduna on kadi , hay ɗin piiji ko'ɓen fenooɓe waɗikon en hoolotanooko , wano bonnitungol ngoonga kan watta ɗun fenaande , maa'ɗun ƴetta fenaande nden watta ɗun ngoonga , Hino tawaa e piiji ko Taariika on tabintini fii'muuɗun o'ŋirritii fii'muuɗun kadi e hoore pellital kadi , konko Yaziidi bun Muaawiya yamiri waru'ngol on Taaniraawo Annabiijo (صلى الله عليه وآله وسلم ) Geɗal Sayyidinaa Alii (A.S.M) imaamu Al-Husayni (A.S.M) , Tawi kadi kanko Yaziidi himo weltori moƴƴa konko'o hibbi ƴiiƴan Annabaaku ngun ɗon kon . tawi jooni ɗun'ɗon woniiko Taariika on andii fiimuuɗun moƴƴa , kohaysi tawii inde Yaziidi wowlaama haray andaama ko'on waruɗo imaamu Al-Husayni (A.S.M) tawi ɗun'ɗon wonii inde makko e inde kala yooruɗo Ɓernde e tooñoowo . inde imaamu Al-Husayni nden wonii inde kala nunɗal e tooñeende , e inde kala immiiɗo ndarata'ngol tooñe e njangu . Kono e hoore ɗun'ɗoo fow yimɓe Yaziidi ɓen hino etaande wakkiloo wi'a wondema Yaziidi wanaa kanko woniko wari imaamu Al-Husayni (A.S.M) , hiɓe wi'a wondema wata ɗun winde waɗee e kaydiiji Yaziidi si'yawii kadi hara windaama koyo ɗun itte kisan , hay'hiɓe wi'i wondema Ɓayra kanko Yaziidi o'yi'ii Fayɓe imaamu Al-Husayni ɓen hino tanpi sonjii o'wulli haa'ngonɗi yalti ka Gite makko , ɓe wi'ikadi wondema wondema Ɓayra Sala ( Hoore) imaamu Al-Husayni nden (A.S.M) wallinaama yeeso makko kanko Yaziidi o'wi'i: ( yo'Allaahu on yaafoma yarloo yo Al-Husayn) , kono ɓe'yejjitiino konko Yaziidi waɗi Ñiiñe imaamu Al-Husayni ɗen Ɓaawo ngol kongol wi'aangol . konon kadi Ɓe yejjitiri konko Taariika on yewti feññini fii muu'ɗun wano ka Taariika on wi'unoo en ɗon wondema : Ɓayra imaamu Al-Husayni (A.S.M) yaltii Makka sutike Iraak . kanko Yaziidi o'windani on'mo'o lammini iraak ton wi'eteeɗo Ubaydullaahi bun ziyaadi waru'gol imaamu Al-Husayni (A.S.M) kanko kadi Ubaydullaahi bun ziyaadi o'immini Umaru bun Sa'adi wondunde e konu mawnungu , koɓen wari imaamu Al-Husayni (A.S.M) Ɓe addi hoore makko nden tawi hiɓe waɗinde e miranhun , Ɓe addinde Ɓe joɗɗini yeeso ibnu ziyaadi on'mo Allaahu on huɗi , on tuma kanko ibnu ziyaadi o'immini ko naɓa hoore nden e ɓeynguure imaamu Husayni nden haaka Yaziidi , kanko Yaziidi ka aranun fow o'wetori moƴƴa warengol imaamu Husayni ngol ontuma kadi o'ninsiti Ɓayra julɓe ɓen fow feleemo fii muu'ɗun añiimo . wi'aama kadi : kanko imaamu Al-Husayni (A.S.M) ko'o yaltaynoo o'sutoo Kuufa hari himo monii moƴƴa fii ngun laamu Yaziidi bun-Muaawiya . kanko Yaziidi o'windani Ubaydullaahi bun ziyaadi tawi fewdo ontuma hariko kanko woniko lamminaa Iraak ndin , mi'humpitike wondema Husayni fokkitii Kuufa haray ko Alla woniko jarribor maamo fewdoɗooɗe , tawi kadi koka Leydi maaɗa ton woniko'o yaarata e hakkunde Leyɗe ɗen fow , tawi kadi ko'an woniko jarriborteemo e hakkonde laama teerindin fow , haray koyaa warumo si'wanaa ɗun wontaa maccuɗo maccinaaɗo . Kanko tigi ibnu ziyaadi o'ŋirritino kongol Yaziidi ngol e konko'o hulɓinirnoo ibnu ziyaadi warungol si'o waraali imaamu Husayni (A.S.M) . kanko ibnu Ziyaadi himo wi'i : mi'warii Al-Husayni Ɓayra kanko Yaziidi o'yamiriilan warungolmo si'wanaaɗun haray ko min wonaa e wareende ontuma mi'suɓii warengol Husayningol . Wano ibnu Abbaasi (yo Alla yaafomo ) himo wi'i Yaziidi e nder Ɓatakuru (Leeter ) : ( simi yejjitay kono mi'yejjitata konko raɗiɗaa Husayni ka Haramu Alla e ka Haramu Soro makko kanko Husayni (A.S.M) woni Nulaaɗo on (صلى الله عليه وآله وسلم ) , e ko windanɗaa ibnu Marjaana kon yo'o waru Husayni kon . mi'torike Allaahu on yo'o nange kisan hara wanaako neeɓi , sabuko waruɗaakon ngeyngol Annabiijo on (صلى الله عليه وآله وسلم ) tawi kadi hiɗa weltoriɗun .. hino tawaa e bonnere maaɗa ƴettungol maaɗa Fayɓe e jiwɓe e horma Annabiijo on (صلى الله عليه وآله وسلم ) ilandema iraak naɓa haa Saamu tawakadi koɓe dahaaɓe (woni nangaaɓe e gere) soggaaɓe naɓaa Ɓooraaɓe kala ko njoginoo hiɗa holla yimɓe ɓen mbawdi maaɗa e wondema A'foolii men . hiɗa sikka wondema A'yottike ko yimɓe maaɗa heeferɓe ɓen waranoo kon Ñande Badri koɗun waɗi hiɗa holla ɗoo A'yottike on monee e ngayngu ko suuɗunoɗaa ko heewi e nder wonkii maaɗa tawi hino huɓɓa ka Ɓernde maaɗa ton, An'e Baaba maaɗa hiɗon waɗi ƴiiƴan Usmaani ɗan laawol ko yottoroɗon , awa Andu A'heɓii bone njano Ñande ndarngal . mi'woodirii Allaahu on si'tawii A'ndaɗii Jun'ngo an'ngon A'daɗataa ɗen'ngal an'ngal, si'tawii A'fooliimen hande me'nen kadi men foolete njango ka yeeso Ñaawoowo nunɗuɗo mo'tooñataa on . wano oo'wi'eteeɗo Waaŋidii hino wi'i : Ɓayra kanko Yaziidi o'jangii ndun Ɓatakuru ( Leeter) townitaare nangimo haa'o faalaa warunde ibnu Abbaasi kono tawi fii ibnu-zubayru on maapiniimo ɗun'ɗon haɗi o'waramo . Mu'aawiyatu Ɓiɗɗo Yaziidi bun Mu'aawiya on hino Ŋirritii wondema : lontan'ngal ko Ɓongol Allaahu on non . wondema kadi Soro makko Mu'aawiya jattu lontan'ngal yimɓe muuɗun on , Ɓen tawɓe ko kamɓe woniko Ɓori haanidunde e lonta'ngal e'dii kanko Soro an , ɗulleko Alii bun Abii Taalibi woni on . kanko Soro an o'naɓi on haaka'o naɓi on'ɗon haande'o maayunoo o'woni e Gabru makko himo yoɓee ton ɗen ngolle maako , Ɓayra o'feƴƴii (yawtii) Baaba an ƴetti lontan'ngal tawi wanaa'o haninduɗo (yaaduɗo ) e mangal fow . sabu ko'o jattuɗo'ngal Taaniraawo Nulaaɗo Alla on ( صلى الله عليه وآله وسلم) . Ontuma ngurndan (Balɗe ɗen) makko ɗan taƴi , o'halki ko iwtiri Ɓaawo makko fow , jooni non ko'o wonɗo yoɓunde ɗun ka Gabru makko , ontuma haa kanko Mu'aawiya o'wulli o'wi'i hino tawaa e piiji Ɓurɗi mawnunde e hoore meeɗen andu'ngol meeɗen battane maako bonɗo on , e maayu'ngol makko no boniri non sabuna o'warii ngeyngol Nulaaɗo Alla ngol (صلى الله عليه وآله وسلم ) o'daginii Beere nden o'sunnii Suudu Kaaba ndun . Ŋirritangol Mu'aawiya ɗun'ɗoo ko hujja njana sabuna ɗun'ɗon hino wa'i wanoko ngoɗɗo ŋirritotoo e hoore muuɗun . jooni non hara ɗin ngonɗi ko Yaziidi wullinkinii non ɗun hino ndandamo -yimɓe buy tawnooɓe ko yoora Ɓerɗe Ɓe wulluno ndeɓe yiunoo ngyngol Annabaajo on hino haɓɓaa hino naɓee - ɗunɗoo fow ko seende wondema ko Yaziidi woniko wari imaamu Husayni , tawi himo waɗi ɗun ko yottande Ñamaande ko yimɓe makko (heeferɓe) ɓen waranoo kon . Wano oo'wi'eteeɗo Zuhrii hino wi'i: Ɓayra ko'eɗen addaama Saamu tawi kanko Yaziidi himo jooɗii e Dimborɗi Ɓayra o'daariiɗe ontuma o'yimi Gimɗi :- Ɓayra o'konko rondaa yaltitii ɗin naangeeji hino jalbi tawilan e dimborɗi .
|